Posts

Featured Post

Animals-पशु

  उंट - उष्‍ट्र‚ क्रमेलकः उद्बिलाव - कछुआ - कच्‍छप:  केकडा - कर्कट: ‚ कुलीरः कुत्‍ता - श्‍वान:, कुक्कुर:‚ कौलेयकः‚ सारमेयः कुतिया – सरमा‚ शुनि कंगारू -  कंगारुः कनखजूरा – कर्णजलोका खरगोश - शशक: गाय - गो, धेनु: गैंडा - खड्.गी गीदड (सियार) - श्रृगाल:‚ गोमायुः गिलहरी - चिक्रोड: गिरगिट - कृकलास:  गोह – गोधा गधा - गर्दभ:, रासभ:‚ खरः घोडा - अश्‍व:, सैन्‍धवम्‚ सप्तिः‚ रथ्यः‚ वाजिन्‚ हयः चूहा - मूषक: चीता - तरक्षु:, चित्रक: चित्‍तीदार घोडा - चित्ररासभ:  छछूंदर - छुछुन्‍दर:  छिपकली – गृहगोधिका जिराफ - चित्रोष्‍ट्र: तेंदुआ – तरक्षुः दरियाई घोडा - जलाश्‍व: नेवला - नकुल:  नीलगाय - गवय: बैल - वृषभ: ‚ उक्षन्‚ अनडुह बन्‍दर - मर्कट:  बाघ - व्‍याघ्र:‚ द्वीपिन् बकरी - अजा  बकरा - अज: बनमानुष - वनमनुष्‍य: बिल्‍ली - मार्जार:, बिडाल: भालू - भल्‍लूक:  भैस - महिषी भैंसा – महिषः भेंडिया - वृक: भेंड - मेष: मकड़ी – उर्णनाभः‚ तन्तुनाभः‚ लूता मगरमच्‍छ - मकर: ‚ नक्रः मछली – मत्स्यः‚ मीनः‚ झषः मेंढक - दर्दुरः‚ भेकः लोमडी -लोमशः शेर - सिंह:‚ केसरिन्‚ मृगेन्द्रः‚ हरिः सुअर - सूकर:‚ वर

Birds-पक्षी

  अबाबील -  उल्‍लू - उलूक:‚ कौशिकः  कोयल - कोकिल:, पिक:  कौआ - काक:‚ ध्वांग्सः‚ वायसः कबूतर - कपाेत:‚ पारावकः क्रौंच - क्रौंच: कठफोडवा - दार्वाघाटः गिद्ध - गृध्र:  गौरैया - चटक: गरुण - गरुण: चील - श्‍येन: चमगादड - जतुका चकोर - चका्ेर: चकवा - चक्रवाक: जलमुर्गी - जलकुक्‍कुटी तीतर - तित्तिर: तोता - शुक:‚ कीरः धनेश -  नीलकंठ - नीलकण्‍ठ:‚ चाषः  पतंगा – शलभः  पपीहा – चातकः फाख्‍ता - कपोत: बतख - कादम्‍ब: बटेर - वर्तकः बुलबुल - कलापी बाज - गरुण: बगुला - बक: मैना - सारिका मुर्गी - कुक्‍कुटी  मुर्गा - कुक्‍कुट: मोर - मयूर:‚ बर्हिन महोखा -  शुतुरमुर्ग - उष्‍ट्रपक्षी सारस - सारस: हंस - हंस:‚ मरालः इति

Cloths-वस्त्र

  अंगरखा – अंगरक्षिका  अंगोछा - गात्रमार्जनी  उनी वस्‍त्र - रांकवम्  ओढनी - प्रच्‍छदपट:  कंबल - कम्‍बल:  कनात - काण्‍डपट:, अपटी  कपडा - वस्‍त्रम्, वसनम्, चीरम्  कमरबन्‍द - रसना, परिकर:, कटिसूत्रम्  कुरता - कंचुक:, निचोल:  कोट - प्रावार:  गद्दा - तूलसंतर:  गलेबन्‍द - गलबन्‍धनांशुकम्  चादर - शय्याच्‍छादनम्, प्रच्‍छद:  जांघिया - अर्धोरुकम्  जाकेट - अंगरक्षक:  जूता - उपानह  तकिया - उपधानम्  दरी - आस्‍तरणम्  दुपट्टा - उत्‍तरीयम्  धोती - अधोवस्‍त्रम्, धौतवस्‍त्रम्  नाइटड्रेस - नक्‍तकम्  नायलोन का - नवलीनकम्  पगडी - शिरस्‍त्रम्, उष्‍णीषम्  परदा - यवनिका, तिरस्‍करिणी, अवगुण्‍ठनम्  पायजामा - पादयाम:  पेटीकोट - अन्‍तरीयम्  पैंट - आप्रपदीनम्  बिछौना - शैय्या  ब्‍लाउज - कंचुलिका  मरेठा (टोपी) -शिरस्‍कम्, शिरस्‍त्राणम्  मोजा - पादत्राणम्  रजाई - तूलिका, नीशार:  रुई - कार्पास:, तूल:   इति

Flowers-पुष्प

क्रमसं. पुष्पनाम संस्कृतम् १ कनेर कर्णिकार: २ कमल (नीला) इन्‍दीवरम् ३ कमल (श्‍वेत)  कैरवम् ४ कमल (लाल) कोकनदम्, पद्मम् ५ कुमुदनी कुमुदम् ६ कुन्‍द कुन्‍दम् ७ केवडा केतकी ८ गुलाब पाटलम् ९ गेंदा स्‍थलपद्मम् १० चम्‍पा चम्‍पक: ११ चमेली १२ जवापुष्‍प    जपापुष्‍पम् १३ जूही यूथिका १४ दुपहरिया    बन्‍धूक: १५ नेवारी नवमालिका १६ बेला मल्लिका १७ मौलसरी बकुल: १८ रातरानी  रजनीगन्‍धा १९ हरसिंगार    शेफालिका २० मालती मालतीपुष्‍पम् इति

Fruits-फल

  आम - आम्रम्‚ रसालः‚ सहकारः अंगूर - द्राक्षाफलम्‚ मृद्वीका अनार - दाडिमम् आडू - आर्द्रालुः अनानास - अनानासम् अंजीर - अंजीरम् अखरोट - अक्षोटम्  अमरूद - बीजपूरम्‚ आम्रलम्‚ दृढबीजम्‚ अमृतफलम् आंवला - आमलकम्  इमली - तिंतिडीकम्‚ तिंतिडी केला - कदलीफलम्  कैंथ - कपित्‍थ कदम्‍ब - कदम्‍बम्‚ नीपः करौंदा – करमर्दकः कत्‍था - खदिर:  कंदमूल - कंदमूलम् कटहल - पनसम् खजूर -खर्जूरम्  खूबानी -  खरबूजा -वृत्‍तकर्कटी गूलर - उदुम्‍बरम् चीकू -   चकोतरा – मधुकर्कटी जामुन -  जम्‍बूफलम् झरबेरी - तरबूज - कलिंगम् नींबू - निम्‍बुकम्, जम्‍बीरम् नारियल – नारिकेलः मौसमी (मुसम्‍मी) - मातुलुंगम् महुआ – मधूकः  मकोय – स्वर्णक्षीरी नासपाती - अमृतफलम् नारियल - नारिकेलम् पपीता - मधुकर्कटी फरसा -  बेर - बदरीफलम् बेल - बिल्‍वम् शरीफा - सीताफलम् शहतूत - सन्‍तरा - नारंगम् सेब -  सेवम् लीची - लीचिका इति

Ornaments-आभूषण

  अंगूठी - अंगुलीयकम् , उर्मिका  अंगूठी (नामांकित) - मुद्रिका  एक लडी का हार - एकावली  कंगना - कंकण: , कंकणम्  कण्‍ठहार - कण्‍ठाभरणम्, कण्ठिका  कनफूल - कर्णपूर:, कर्णिका  करधनी - मेखला, कांचि:  कान की बाली - कुण्‍डलम्  गहना - अलंकार: , आभरणम्  घुंघरू - किंकिणी  चूडी - काचवलय:, काचवलयम्  टिकुली - ललाटाभरणम्  नथ - छोलिका  नाक का फूल - नासापुष्‍पम्  पहुॅंची - कटक:, आवापक:  पाजेब (झांझ) - नूपुर:, नूपुरम्  पुष्‍प माला - स्रक् (स्‍त्रीलिंग)  बाजूबंद (ब्रेसलेट) - केयूरम्, अंगदम्  बुलाक - वरमौक्तिकम्  वेणी - स्‍त्रीमस्‍तकाभरणम्  माला - ललन्तिका, लम्‍बनम्, स्रक्  मोती का हार - हार:  मोती की माला - मुक्‍तावली  लच्‍छे - पादाभरणम्  सोने का कडा - कटक:  हसुली - ग्रैवेयकम्  हाथ का तोडा - त्रौटकम्  इति

Parts Of Body-शरीरांग

1- बाल - केशा: 2- माँग - सीमन्‍तम् 3- सफेद बाल - पलितकेशा: 4- मस्‍तक - ललाटम् 5- भौंह - भ्रू: 6- पलक - पक्ष्‍म: 7- पुतली - कनीनिका 8- नाक - नासिका 9- उपरी ओंठ - ओष्‍ठ: 10- निचले ओंठ - अधरम् 11- ठुड्डी - चिबुकम् 12- गाल - कपोलम् 13- गला - कण्‍ठ: 14- दाढी, मूँछ - श्‍मश्रु: 15- मुख - मुखम् 16- जीभ - जिह्वा 17- दाँत - दन्‍ता: 18- मसूढे - दन्‍तपालि: 19- कन्‍धा - स्‍कन्‍ध: 20- सीना - वक्षस्‍थलम् 21- हाँथ - हस्‍त: 22- अँगुली - अंगुल्‍य: 23- अँगूठा - अँगुष्‍ठ: 24- पेट - उदरम् 25- पीठ - पृष्‍ठम् 26- पैर - पाद: 27- रोएँ - रोम